Azerbaycan’ın sembolik öneme sahip Hankendi şehri, bu yıl tarihi bir zirveye ev sahipliği yapıyor. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) 17. Devlet Başkanları Zirvesi, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in ev sahipliğinde bugün başladı. Zirveye Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da katıldı.

Liderler Hankendi’de buluştu

Hankendi Kongre Merkezi’nde düzenlenen zirve öncesinde liderler aile fotoğrafı için bir araya geldi. Zirvede Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ev sahibi Aliyev’in yanı sıra; İran’ın yeni seçilen Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif ve KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar yer aldı.

Kazakistan’ı Başbakan Oljas Bektenov temsil ederken; Afganistan geçici hükümeti adına Başbakan Yardımcısı Molla Abdulgani Birader, Türkmenistan’ı ise Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Raşid Meredov temsil etti.

Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev ve EİT Genel Sekreteri Asad Majeed Khan da aile fotoğrafında yer alan isimler arasındaydı.

Zirvenin teması: Sürdürülebilirlik ve iklim direnci

Fotoğraf çekiminin ardından liderler, “Sürdürülebilir ve İklim Değişikliğine Dayanıklı bir Gelecek İçin Yeni EİT Vizyonu” temasıyla düzenlenen zirve oturumuna geçti.

Küresel iklim krizinin gölgesinde toplanan liderler, sadece ekonomik değil, çevresel sürdürülebilirlik ve yeşil enerji konularında da işbirliğinin artırılması yönünde fikir alışverişinde bulundu. Zirvede ayrıca bölgesel ulaşım ağlarının güçlendirilmesi, ticaretin kolaylaştırılması, tarım, sağlık ve dijital altyapı gibi alanlarda ortak projelerin hızlandırılması hedefleniyor.

Hankendi’nin seçimi sembolik bir mesaj taşıyor

Zirvenin yapıldığı Hankendi, Karabağ bölgesinin önemli şehirlerinden biri ve uzun yıllar işgal altında kalmıştı. 2023 sonunda Azerbaycan’ın tam kontrolünü sağladığı Hankendi’de böylesine geniş katılımlı bir uluslararası zirvenin yapılması, ülkenin egemenliğini ve bölgedeki yeni durumu pekiştirmesi bakımından büyük önem taşıyor.

Bu yönüyle zirve, sadece ekonomik değil; siyasi ve stratejik anlamda da bölgesel dengelere mesaj veren bir organizasyon olarak değerlendiriliyor.

EİT’in tarihi ve önemi

1964 yılında Türkiye, İran ve Pakistan tarafından “Kalkınma için Bölgesel İşbirliği (RCD)” adıyla temelleri atılan EİT, 1985 yılında bugünkü ismiyle yeniden yapılanarak faaliyetlerine başladı. Üye ülkeler arasında ekonomik ve teknik iş birliğini artırmayı hedefleyen teşkilat, zaman içinde coğrafyasını genişletti.

Günümüzde Türkiye, İran, Pakistan, Afganistan, Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Türkmenistan EİT’in tam üyeleri arasında yer alırken; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti gözlemci üye statüsünde teşkilatta yer alıyor.

EİT, iki yılda bir düzenlenen Devlet Başkanları Zirvesi’nin yanı sıra; dışişleri, ekonomi, ticaret, enerji, ulaştırma, sağlık ve çevre gibi başlıklarda da bakanlar düzeyinde sektörel toplantılar yapıyor. Alınan kararlar ve oluşturulan ortak projeler, bölgesel entegrasyonun güçlenmesine katkı sağlıyor.

Erdoğan-Aliyev görüşmesi ve Türk dünyası vurgusu

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in zirve kapsamında gerçekleştirdikleri baş başa görüşmede Türk dünyasının dayanışması, Zengezur Koridoru’nun geleceği ve bölgesel güvenlik başta olmak üzere birçok stratejik konu masaya yatırıldı. Zirvede Türk Devletleri Teşkilatı’nın da temsil edilmesi, Ankara-Bakü hattının Türk coğrafyasındaki etki alanını bir kez daha gözler önüne serdi.

---

Zirve sonrası ortak bildiri yayımlanması bekleniyor. Bildiride yeşil kalkınma, ticaretin önündeki engellerin kaldırılması ve enerji iş birliği gibi başlıklarda somut hedeflere yer verilmesi öngörülüyor.