Niyazi Sayın, erken yaşlardan itibaren müzikle iç içe bir hayat sürdürdü, müzisyen ve neyzen olarak Türk müziğine önemli katkılarda bulundu. Ailesinin yönlendirmesiyle okul döneminde armonika çalan Sayın, cami musikisini öğrenmek için de önemli bir çaba harcadı. Sayın, vatani görevini yaptığı eğitim alayında, İstanbul Belediyesi Konservatuvarına girdi. Çocukluğunda taş plaklardan dinlediği Tanburi Cemil Beyin etkisinde kalan sanatçı, 1947de tanıştığı Mustafa Düzgünmanın evinde düzenlediği özel dini musiki meşkleriyle musikiye ilk ciddi adımı attı. Sanatçı, klasik sanatlardan ebru ve ciltçiliğin yanı sıra fotoğrafçılığı da Düzgünmandan öğrendi. Düzgünman vasıtasıyla tanıştığı Üsküdar Musiki Cemiyeti üyelerinden neyzen Emin Beyin etkisiyle neyzenliğe adım atan Sayın, ilk meşklerini Yenikapı Mevlevihanesi şeyhi Abdülbaki Dedenin oğlu Gavsi Baykaradan aldı. Bir yandan Üsküdar Musiki Cemiyetine devam eden Sayın, neyzen Süleyman Erguner ile İstanbul Radyosunda icra ettiği saz eserleriyle Nevzat Atlığın dikkatini çekti ve 1954ten itibaren İstanbul Radyosunun müzik yayınlarında görev aldı. Usta sanatçı, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Türk Musikisi Devlet Konservatuvarında öğretim görevlisi ve nefesli sazlar ana bilim dalı başkanı olarak görev yaptı. Washington Üniversitesinin daveti üzerine 1980de bir yıl kadar ABDde tamburi Necdet Yaşar ile Türk musikisi ve ney eğitimi verdi. Washington Üniversitesinde Necdet Yaşar ile profesör unvanı alan Sayın, aynı üniversitenin etnomüzikoloji bölümünde Türk müziği dersleri ve konserler verdi.

BİRÇOK SANAT VE ZANAAT ÜZERİNE UZMANLAŞTI

Niyazi Sayın, ebrudan fotoğrafa, tespihçilikten sedef kakmacılığına, elektronikten tornacılığa, gülcülükten ağaç işlerine kadar, birçok sanat ve zanaat üzerinde uzmanlaştı. Sanat hayatı boyunca hocası Halil Dikmenin ve Tanburi Cemil Beyin sanat anlayışlarını birleştirme hedefini gözeten Sayın, ney icrasına getirdiği yeni kalıplar ve pozisyonlarla bir dönüm noktası teşkil etti. Musiki dünyasında geleneği kendi içinde yenilediğine yönelik ortak kanaat oluşturdu. “Sanat ahlakın uzantısıdır” diyen Sayın, sanatın sadece teknik bir bilgi değil, aynı zamanda ahlaki bir sorumluluk taşıdığına inanıyordu ve sanatını her zaman insanlara fayda sağlama amacı güderek icra etti.